Văn hóa thưởng cà phê xưa - nay của Người Việt

Cà phê xuất hiện trong xã hội Việt Nam từ khi thực dân Pháp biến Việt Nam thành thuộc địa. Từ miên viễn quá khứ, trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đến nay cà phê vẫn có chỗ đứng trong đời sống của người Việt. Nét văn hóa thưởng thức cà phê của người Việt. Nét văn hóa thưởng thức cà phê của người Việt cũng có nhiều chuyển biến theo sự phát triển từng ngày của xã hội. Cùng tìm hiểu xem nét cà phê xưa và nay có gì thú vị. 

Những năm 80 của thế kỹ XIX, người pháp xâm lược Việt Nam và mang theo những nét văn hóa phương Tây vào thuộc địa, người Việt làm quen với cà phê từ dạo đó. Thứ thức uống đen sánh, nhấp môi có vị đắng, đầm và khiến người ta khoan khoái sau khi uống được giới quan chức, quý tộc phong kiến lúc bấy giờ ưa chuộng và có thời gian uống cà phê còn là thước đo sự sành điệu, đẳng cấp của một người. Nhiều thiếu niên giai đoạn trước còn nghĩ việc uống cà phê là minh chứng cho việc mình đã lớn. Vùng đất Tây Nguyên được khai phá để trồng cà phê và là vùng trồng cà phê lớn nhất nước với những loại cà phê có chất lượng hàng đầu. Cà phê Việt Nam không chỉ biết đến về sản lượng đứng trong top đầu thế giới mà còn tạo dựng được các thương hiệu cà phê rất riêng của người Việt. Arabica và Robusta là loại cà phê được sử dụng và trồng phổ biến ở Việt Nam. Và bài viết dưới đây Notetea sẽ cho các bạn thấy được văn hóa thưởng cà phê xưa - nay của Người Việt.

1. Tìm lại nét cà phê xưa.

Cà phê cóc trở thành một hình ảnh khá là quen thuộc với các thế hệ 7x,8x Việt Nam. Các quán cà phê này luôn ở các góc đường hoặc nép mình khiêm tốn trên các vỉa hè với những bộ bàn ghế nhỏ nhắn vừa đủ ngồi chính vì thế mà chúng được gắn cho cái tên gọi là " cà phê cóc ". Tại nhiều con đường ở Sài Gòn, Hà Nội lúc bấy giờ, không khó bắt gặp những quán cà phê không tên, vài chiếc ghế con xếp ngẫu hứng đủ cho người ta ngồi hoặc lấy làm bàn để cho người ta để đôi ba ly cà phê. Dù là ở những góc phố yên tĩnh hay bên những con số xe cộ qua lại thì khi ngồi bên ly cà phê, người ta bỗng hóa trầm ngâm và suy tư đến lạ lùng. 

Người Hà Nội ưa chuộng những ly cà phê phin đậm đặc. Cà phê ngon với người hà thành phải là những ly cà phê pha trong phim được vặn chặt. Nhiều người còn muốn cà phê được ngấm đều nên tỉ mỉ múc từng muỗng nước sôi cho vào phin. Cà phê pha phin đến ngày nay vẫn tồn tại và được nhiều người bình chọn là một cách pha cà phê ngon. Người Hà Nội có cách gọi tên cà phê gần gũi - " Nâu " và " " đen " hoặc " đen đá ". Ở Sài Gòn có cách pha cà phê còn khác hơn. Người ta để cà phê vào túi vải mỏng được làm như một chiếc vợt nhỏ rồi cho vào ấm bằng đất nung, chế nước sôi vào như pha trà. Khoảng 10 phút cà phê trong ấm đất được cho sang một chiếc ấm nhôm và để trên bếp than trước khi rót ra cho khách. Cách pha cà phê này được người dân Nam Kỳ lục tỉnh lúc bấy giờ được gọi là cà phê vợt. 

Tiếc thay ngày nay cà phê vợt như thế hầu như không còn được phổ biến, bạn chỉ có thể tìm cách pha độc đáo này ở một số quán cà phê theo phong cách " hoài cổ " ở Thành Phố Hồ Chí Minh. Song, không gian thưởng thức cà phê vợt đang thay đổi nên hương vị cà phê cũng không còn được trọn vẹn như xưa.

2. Người Việt ngày nay uống cà phê ra sao?

Đầu những năm 2000, các hình thức kinh doanh có nhiều thay đổi, người ta bắt đầu chuộng những quán có internet, nhạc và đầu tư thêm về không gian của quán. Cà phê cóc dù vẫn tồn tại nhưng đã nhường lại chỗ đứng cho 1 số ban đầu cho những hình thức khác. Cà phê xe đẩy ( take a way ) có thể được xem là một hình thức cải tiến từ cà phê cóc. Người phương Tây thì uống cà phê lúc cần tỉnh táo và tập trung giải quyết công việc. Người Việt có thể uống bất kì cà phê vào thời điểm nào trong ngày. Động ngữ "đi cà phê" còn bao gồm cả nghĩa đi gặp bạn bè, đi làm việc, nhiều mô hình kinh doanh cà phê ra đời như cà phê sách cà phê văn  phòng, cà phê thú cưng, ra đời để đáp ứng được văn hóa, cà phê mới của người Việt. Văn hóa của người Việt những năm gần đây là văn hóa thưởng thức về cả vị giác lẫn thị giác. Người ta có thể ngồi hàng giờ liền không chỉ để thưởng thức một ly cà phê mà còn dễ tận hưởng không gian của quán, giá tiền của một ly cà phê hay một món nước bất kỳ do đó cũng bao gồm cả tiền nguyên liệu và chi phí phục vụ. 

Những ly cà phê bọt sữa với những lớp hoa văn bắt mắt khiến người ta không nỡ uống đều đòi hỏi người pha chế thành thạo kỹ thuật sử dụng máy pha cà phê, các kỹ thuật tạo hình trên ly cà phê. Khái niệm ngon với văn hóa thưởng thức mới ngày này còn không chỉ ngon về chất mà hình thức trình bày cũng phải thấy "ngon"!

Có thể nói đó chính là lý do vì sao nói văn hóa cà phê của người Việt ngày nay là văn hóa thưởng thức trong cả vị giác lẫn thị giác. Không ai có thể giải quyết từ lúc nào, cà phê lại khiến biết bao nhiều người mê đắm đến vậy. Phải chăng do thức uống đen nâu ấy làm con người ta tỉnh táo hơn, suy nghĩ được nhiều việc hơn? hay chăng là do những ngày mới xuất hiện, chờ từng giọt cà phê rời khỏi phin rơi xuống ly khiến người ta cảm nhận được vị thời gian và giá trị của sự chờ đợi. Dù văn hóa thưởng thức cà phê có nhiều thay đổi theo sự phát triển từng ngày của xã hội nhưng những ly cà phê đậm, đắng, thơm ngậy, luôn là thức uống chưa bao giờ đánh mất vị trí trong lòng của mình về những tín đồ cà phê Việt Nam.   

Nhắc đến cà phê Sài Gòn là nhắc đến một "Bố" già xuất hiện từ năm 1976, với phong cách sang trọng hiện đại và cực kì lãng mạn với những kệ sách ngoại văn nhuốm màu thời gian. Một "Du miên" với khung cảnh gần gũi với thiên nhiên, hòa mình với màu xanh, cỏ cây hoa lá. Quán tạo nhiều góc trang trí đẹp với những phong cách khác nhau, với những vờm đá mạnh mẽ nhớ đến một Châu Âu trung cổ.